Yunus steunt sociale bewegingen

De voorbije week was in menig opzicht hectisch: de viering van 40 jaar Gonoshasthaya Kendra – GK met duizenden aanwezigen, deelname aan de optocht in Dhaka n.a.v. International Language Day (de grootste jaarlijkse manifestatie in Bangladesh), de workshop die we met Wereldsolidariteit (WS) organiseerden rond sociale bescherming.

De freedom fighters worden geëerd
tijdens de plechtigheden.

Ontstaan tijdens de Liberation War is GK steeds een unieke pionier geweest van een integrale ontwikkeling van lokale gemeenschappen vanuit de zorg basisgezondheidszorg te verlenen aan de allerarmsten en kwetsbare groepen zoals ouderen, vrouwen en kinderen. Gezondheid is voor GK meer dan het goed functioneren van lichaam en geest. Sociale en economische factoren spelen een belangrijke rol. Daarom zet GK ook in op onderwijs, jobcreatie, landbouw, en gezonde voeding. GK bracht heel wat vernieuwing met verregaande gevolgen voor de samenleving. Meest frappant is de consequente promotie van de rol van de vrouw, vooral uit arme gezinnen.
Er is geen vooruitgang van Bangladesh mogelijk, zonder de vooruitgang van de vrouw, benadrukt GK. En in een land waar meer dan 85% van de mensen moslim is, wil dat wat zeggen. Niet te verwonderen dat deze aanpak in afgelegen dorpen nog op weerstand stuit. Maar GK is erin geslaagd duizenden jonge meisjes uit de armste gezinnen op te leiden en een job te geven als gezondheidswerker, paramedic zoals ze dat hier noemen. ‘Lezen en schrijven kunnen ze niet, maar opereren wel’, blokletterden de kranten enkele decennia geleden. De demystificatie van gezondheidszorg was een feit. Ongeletterden kunnen opgeleid worden om bij de mensen bloeddruk te nemen, bloedgroep te bepalen en andere technieken toe te passen die elders enkel door hoger opgeleide verpleegsters en dokters kunnen uitgevoerd worden. Maar als er geen dokters in de buurt zijn, moet iemand anders het doen.

GK groeide uit tot een organisatie die inzet op integrale lokale ontwikkeling, net omdat alle facetten van het dagelijks leven ook een invloed hebben op de gezondheid.

De paramedics van het eerste uur
planten een boom voor de toekomst

De resultaten na veertig jaar mogen gezien worden, met onder andere 60% minder sterftegevallen bij jonge moeders en baby’s. Redenen genoeg dus om te vieren. Maar wie zich verwacht aan veel bravoure en toeters en bellen, komt bedrogen uit. Gedurende drie dagen bogen de feestgangers zich in werkgroepen en plenaire zittingen over de geboekte resultaten en de toekomstige uitdagingen. De rol van ngo’s, de promotie van de vrouw, de gevoerde politiek rond medicamenten, onderwijs, de rol van de staat bij gezondheidszorg, rechten van minderheden, micro kredieten, de rol van sociale bewegingen, milieu: allemaal onderwerpen die in werkgroepen werden besproken. GK wilde van deze gelegenheid gebruik maken om ook nieuw impulsen en ideeën te verzamelen voor toekomstig werk. Elke dag meer dan duizend aanwezigen, huisvesten, voeden en in goede banen leiden met zeer bescheiden middelen; je moet het maar doen!

Het WS Aziëteam met Yunus,
Nobelprijswinnaar voor de Vrede

WSM deelnemers aan de mars in
Dhaka op
International Language Day

Diarree is in deze periode van het jaar
een veelvoorkomend ziekte. Verschil-
lende deelnemers hadden er last van.

Bij de openingssessie kwam Nobelprijswinnaar voor de Vrede Yunus spreken, of beter mee debatteren. Want op elke toespraak kon door het publiek gereageerd worden en de discussies leveren dan soms heftige debatten op, waar in alle openheid van gedachten gewisseld wordt. Het valt op dat na veertig jaar onafhankelijkheid toch wat frustratie achterblijft. ‘Wat hebben we gekregen? Vrijheid ja, maar de man in de straat is er niet echt beter van geworden’, was een veelgehoorde opmerking. ‘Toch zie je heel wat verschil tegen veertig jaar terug’ was dan weer de repliek. ‘Toen zag je amper een vrouw in het straatbeeld. Deze verandering is zeker mede te danken aan GK.’ Yunus en dokter Zafrullah Chowdhury, mede-stichter van GK en nog steeds de grote visionair en bezieler van de organisatie, kennen mekaar al van het begin. Samen werkten ze ideeën uit voor het nieuwe Bangladesh. Yunus stichtte Grameen en initieerde de microkredieten als hefboom voor ontwikkeling. Zafrullah koos basisgezondheidszorg voor iedereen als belangrijkste strategie om tot duurzame ontwikkeling te komen. Ze zijn het met elkaar eens als ze onderstrepen dat het belang van sociale bewegingen voor duurzame veranderingen in een samenleving niet mag onderschat worden. ‘En we moeten daar meer op inzetten’, pleit Zafrullah. Het klinkt ons als muziek in de oren. Na deze begeesterende openingssessie haasten we ons om hierover met Yunus verder te praten. Wonderlijk hoe toegankelijk die man is. Hij maakt rustig tijd voor ons en ziet het wel zitten om hierover achteraf nog eens samen te zitten en misschien de handen in mekaar te slaan.

WS partners in een werkgroep over
de rol van sociale bewegingen

De volgende dag krijg ik zelf de gelegenheid om voor de overvolle zaal het woord te voeren. Een kans die we niet laten liggen om toe te lichten dat we een echt partnerschap hebben. Dat betekent een win-win situatie. Van deze samenwerking worden we beiden beter. De consequente keuze van GK voor de armen in de samenleving, inzetten op een globale benadering van gezondheid, de betrokkenheid van lokale gemeenschappen effectief organiseren; de overheid blijven onder druk zetten om haar verantwoordelijkheid te nemen inzake voor iedereen toegankelijke gezondheidszorg: het zijn slechts enkele facetten die ons en anderen kunnen inspireren. Onze ervaring met sociale bewegingen en de uitbouw van een maatschappelijk middenveld is dan weer voor GK een meerwaarde. Als teken van onze intense samenwerking konden we fier alle deelnemers een brochure overhandigen die we in co-productie gerealiseerd hebben, onder de titel: ‘From the right to health to integral development in Bangladesh’ (deze brochure kan je opvragen bij Wereldsolidariteit in Brussel.) En als klap op de vuurpijl zag ik mijn foto de dag nadien in de lokale pers verschijnen als illustratie bij het artikel over de veertigste verjaardag van GK. Onze aanwezigheid is niet onopgemerkt geweest. De vraag of we daar nu trots moeten over zijn of niet, laat ik aan mij voorbij gaan.

Jef in lokale pers
n.a.v. 40 jaar GK

Dhaka, 25 februari 2012